तुमचे आमचे पुणे

गणेशोत्सवाची पाळंमुळं पुणे शहरात रुजलेली आहेत. गणेशोत्सव अनुभवावा तो फक्त पुण्यात. पेशवाईत पुण्यात चारशेहून अधिक मंदिरे पुण्यात होती, त्यात चवथ्या क्रमांकावर गणपतीची देवळे होती. जसा गणेशोत्सव आत्ता साजरा केला जातो तसा तो पेशवाईत देखील पुण्यात साजरा केला जात असे. तसं पाहिलं तर शिवपूर्वकाळापासून गणेशोत्सव साजरा होत असे. पेशवाईत गणेशोत्सवाबरोबर दसरा, होळी, वसंत पंचमी, मकर संक्रांत असे सण प्रामुख्याने साजरे होत असे. ते अतिशय दिमाखात व धुमधडाक्यात साजरे करण्यात येत. या शाही सणांसाठी पेशवे दरबारातून म्हणजे सरकारमधून भरीव रक्कम अदा करण्यात येत असे. पेशव्यांचे आद्यदैवत म्हणजे 'श्री गणेश'. पेशवे मूळचे कोकणातल्या श्रीवर्धनचे. बाळाजी विश्वनाथ पेशवे ब्रह्मेंद्रस्वामींचे भक्त होते. त्यांनी बाळाजी विश्वनाथांना भेटीदरम्यान 'श्रीगजानन व भार्गव तुला महत्पद देईल' असा आशीर्वाद दिला होता. स्वामींच्या म्हणण्यानुसार गणरायाचा आशीर्वाद बाळाजी विश्वनाथांना पुढच्या काळात राजकीय प्रतिष्ठा लाभून मिळाला असे दिसते. गणपतीचे जुने चित्र (संदर्भ - इंटरनेट) बाळाजी बाजीराव म्हणजेच नानासाहेब पेशवे शनिवारवा...