समृद्ध बुधवार पेठेचा इतिहास उलगडला...

पुणे शहरातील अत्यंत महत्वाची पेठ म्हणजे बुधवार पेठ. शहराचा मध्यवर्ती भाग म्हणजे ही पेठ. बुधवार पेठ एक व्यापारी पेठ होती आणि आहे. कारण अनेक प्रकारच्या गोष्टी खरेदी करण्यासाठी आजही येथेच यावे लागते. पुण्यातील बऱ्याच महत्वाच्या वास्तू, मंदिरे, संस्था, रस्ते, चौक, दुकाने, नाट्य-चित्रपटगृह या बुधवार पेठेत होते आणि आजही आहेत. तांबडी जोगेश्वरी, दगडूशेठ गणपती, भारतातील पहिली मुलींची शाळा असे बरेच काही या पेठेत आहे. आर्थिक, सांस्कृतिक व शैक्षणिक अशाही या पेठेच्या बाजू आहेत. इथे जागोजागी इतिहास सापडतो.


परंतु बुधवार पेठ म्हटलं की फक्त वेश्यावस्ती आठवते. ही पेठ त्यामुळे थट्टेचा विषय राहिली आहे आणि या पेठेची बदनामी झालेली आहे. बुधवार पेठेवर लागलेला हा चुकीचा शिक्का पुसण्यासाठी हे पुस्तक आहे. ऐतिहासिक, वारसासंपन्न, अनेक दृष्टीने समृद्ध असलेल्या या पेठेच्या नाण्याची दुसरी बाजू पुस्तकरूपी समोर घेऊन आलो आहोत.


पुस्तकाचे नाव - पुण्याची समृद्ध बुधवार पेठ


लेखक - सुप्रसाद पुराणिक | Suprasad Puranik


प्रकाशक - Merven Technologies


पुस्तक विक्रीकरिता ऑनलाइन Amazon, Flipkart, SahyadriBooks येथे उपलब्ध आहे.

रसिक साहित्य, अक्षरधारा बुक गॅलरी या दुकानांत पण पुस्तक उपलब्ध आहे. 



Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

नावामागे दडलयं काय ?? - " स्वारगेट "

Image
पुण्यात राहून स्वारगेट माहित नाही असा माणूस शोधून सापडणार नाही. पुण्यातल्या पुण्यात कुठे जायचे असेल किंवा पुण्याबाहेर जायचे असेल तर हे ठिकाण टाळणं अशक्यच.  खर तर  स्वारगेटला पुण्याचे दळणवळणाचे केंद्रस्थान  म्हटले पाहिजे.  जसे हे ठिकाण आज महत्वाचे आहे तसेच ते पूर्वीही महत्वाचे होते. मुख्य गावापासून लांब असणारा हा परिसर होता. सध्याचे स्वारगेट भरवस्तीतच गणले जाते. त्यावेळेस स्वारगेटला काय होते ? हे नाव कसे पडले ? आज बघू "स्वारगेट" या नावामागे दडलयं काय... पुण्यात प्रवेश करण्यासाठीचा एक पर्यायी मार्ग येथून जात असे.  पुण्याची वस्ती वाढत होती, पेठा वसत होत्या. रस्ते बनत होते.  त्यामुळे पूर्वी गावाबाहेर संरक्षणासाठी गस्त ठेवली जात असे. त्यासाठी घोडेस्वार तैनात असत. अशा ठिकाणांना नाक्याचे ठिकाण किंवा पहाऱ्याच्या चौक्या म्हणत असत. अशी ही महत्वपूर्ण ठिकाणं इंग्रजांच्या काळातही तशीच राहिली.  कारण त्या ठिकाणांचे महत्व तसेच राहिले होते.  इंग्रज अमलात कोतवाली बंद होऊन पोलीस खाते तयार झाले.  आणि  नाके किंवा चौकी  असे  न राहता ...
Read more

जाणून घ्या पुण्यातल्या ३ वेगवेगळ्या जोगेश्वरी देवी मंदिरांबद्दल....

Image
ग्रामदेवता श्री  तांबडी जोगेश्वरी  मंदिर  -  ३३, बुधवार पेठेत अप्पा बळवंत चौकाजवळ पुण्याची ग्रामदेवी 'तांबडी जोगेश्वरी' मंदिर आहे. सध्या भर वस्तीत असलेला हा भाग पूर्वी छोट्याशा असलेल्या पुण्यापासून लांब होता. तेव्हा या भागातून आंबील ओढा वहात असे. त्याकाळी ओढयाकाठी देवीची मूर्ती होती. नानासाहेब पेशव्यांनी पुढे येथून वाहणाऱ्या  आंबील ओढ्याचा प्रवाह बदलला. ग्रामदेवीचा मान लाभलेल्या या देवीचे ३१ जानेवारी २००७ मध्ये शेंदूराचे कवच निखळून पडले आणि जोगेश्वरीचे मूळ रूपाचे दर्शन झाले. ते निखळलेले कवच मंदिरात काचेच्या पेटीत पाहायला मिळते. देवीची मूळ मूर्ती चतुर्भुज असून उभी आहे. देवीच्या वरच्या उजव्या हातात डमरू व डाव्या हातात त्रिशुळ आहे. खालच्या  उजव्या  हातात मुंडके व  डाव्या हातात कमंडलू  धरलेले आहे. मूर्ती साधारण पाऊण मिटर उंचीची आहे. योगेश्वरी म्हणजेच जोगेश्वरीचे उल्लेख पुराणातही सापडतात. महिषासूराच्या बारा सेनापतींपैकी देवीने ताम्रासुराचा वध केला म्हणून  किंवा   तांबड्या रंगाच्या  ताम्रवर्णी  देवीस  'तांबडी जोगे...
Read more

छत्रपती शिवरायांचा पहिला अश्वारूढ पुतळा

Image
महापुरुषांच्या कार्याचा गौरव करण्यासाठी, त्यातून प्रेरणा मिळावी म्हणून पुतळे उभारण्यात येतात. पुणे शहर जसे अनेक गोष्टींकरिता प्रसिद्ध आहे तसे ते पुतळ्यांसाठी सुद्धा ओळखले जाऊ शकते. इतक्या मोठ्या संख्येने पुतळे पुण्यात पहायला मिळतात. त्यात आजच्या घडीला शिवाजी महाराजांचे पुण्यात अनेक पुतळे दिसतात. पण यातील सर्वात महत्वाचा पुतळा म्हणजे छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पहिला अश्वारूढ पुतळा. तो पुतळा आहे शिवाजीनगरमधील SSPMS म्हणजेच 'श्री शिवाजी प्रिपरेटरी मिलिटरी स्कूल'च्या आवारात. चला तर मग आज आपण या पुतळ्याविषयी जाणून घेऊयात.  पुण्यात शिवाजी महाराजांचे पुतळ्याच्या रूपात स्मारक उभे रहावे, यासाठी काही प्रतिष्ठित व संस्थानिकांनी व्यक्तींनी पुढाकार घेतला. त्यात कोल्हापूरचे छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज अग्रणी होते. तेव्हाच्या भांबुर्ड्यात  (आत्ताचे शिवाजीनगर )  साडेसात एकरच्या आसपास १ लाख रुपयास जमीन खरेदी केली गेली. त्यानंतर वर्षभरातच १९ नोव्हेंबर १९१९ मध्ये महाराजांच्या पुतळ्याची कोनशिला प्रिन्स ऑफ वेल्स यांच्या हस्ते बसविण्यात आली. शाहू महाराजांच्या निधनानंतर कोल्हापूरच्या छत्रप...
Read more